Financiële samenvatting

In de begroting 2023-2026 worden de (financiële) kaders geschetst voor het beleid van de gemeente Maassluis in de komende jaren. Basis daarvoor is het, na de verkiezingen van 2022, opgestelde coalitieakkoord 'Samen betrokken het verschil maken'. Met enthousiasme gaan we aan de slag voor onze inwoners, verenigingen en ondernemers. Zo bouwen we aan een toekomstbestendig Maassluis.

Voor de jaren 2023 tot en met 2025 sluit de begroting met een positief saldo, het jaar 2026 laat een tekort zien. Dit tekort ontstaat voor een groot deel doordat de trap-op-trap-af systematiek is stopgezet vanaf 2026 en door de zogenaamde opschalingskorting die vanaf 2026 in stand wordt gehouden door het Rijk. Daarnaast zijn er in het coalitieakkoord, naast de autonome ontwikkelingen, voor € 2,6 miljoen aan intensiveringen opgevoerd. Tevens zijn de richtlijnen uit de Kaderbrief 2023 verwerkt in deze begroting.

Met het coalitieakkoord is voor de correctie voor lonen en prijzen over 2022 een eerste raming van € 1,5 miljoen opgenomen. In deze begroting is de indexatie 2023, inclusief correctie 2022, verwerkt. Daarnaast zijn ten opzichte van het coalitieakkoord nu ook de investeringen en de energiekosten geïndexeerd. Hiermee is in totaal een bedrag van € 3,3 miljoen gemoeid. De meicirculaire 2022 biedt onvoldoende compensatie om deze indexatie te kunnen dekken (nadeel € 338.000 structureel). Inmiddels zijn de prijzen nog verder opgelopen. Met de informatie uit de septembercirculaire 2022 zullen wij hier in de oktoberbrief op terugkomen.

Een belangrijk thema in deze tijd is de betaalbaarheid van de energie voor huishoudens. Gemeenten kunnen de financiële problemen van inwoners niet in hun eentje oplossen. Het Rijk heeft op Prinsjesdag een pakket van € 17 miljard aangekondigd voor koopkrachtreparatie. De gemeenten hebben daarbij een belangrijke rol voor bijvoorbeeld de voortzetting van de energietoeslag en schuldhulpverlening. Omdat er sprake is van positieve saldi in de jaren 2023-2025 hebben we besloten met het Septemberpakket, onder meer, 1 miljoen euro incidenteel uit te trekken voor de ondersteuning van inwoners, ondernemers en organisaties die, ondanks de maatregelen van het Rijk die op Prinsjesdag zijn gepresenteerd, tussen wal en schip dreigen te vallen en extra ondersteuning nodig hebben.

Door de krapte op de arbeidsmarkt, met name waar het gaat om de ambtelijke capaciteit voor de nieuwbouwplannen, is er een extra uitdaging om de voorgenomen ambities en investeringen te realiseren. Dit zal intensief worden gemonitord en bij eventuele afwijkingen zullen wij de raad informeren en voorstellen doen.

Vanwege de verkiezingen is er dit jaar, in plaats van een kadernota, een kaderbrief uitgebracht. In
deze kaderbrief is een actualisatie van het meerjarenperspectief gegeven, inclusief verwerking
van de meicirculaire 2022 en de autonome ontwikkelingen. De financiële consequenties van het coalitieakkoord 2022-2026 zijn verwerkt in deze begroting 2023-2026.
Tevens zijn er mee- en tegenvallers verwerkt die na het uitbrengen van de kaderbrief bekend zijn geworden. Zo zijn er afspraken gemaakt tussen Rijk en VNG over de verwerking van de jeugdmiddelen in de meerjarenraming. Dit met het oog op het toezicht vanuit de provincie. Deze afspraken zijn verwerkt in het onderdeel jeugd van de gemeentelijke begroting.

De onderstaande tabel toont de ontwikkeling van het meerjarenperspectief. Hierbij is de begroting 2022 genomen als basis. Vervolgens toont de tabel de meerjarige effecten van de Oktoberbrief 2021 (tegelijk vastgesteld met de Begroting 2022) en de eerste bestuursrapportage 2022.
Vervolgens wordt de verwerking van het coalitieakkoord getoond en de autonome ontwikkelingen.

Eind september heeft het college besloten om de begroting aan te vullen met het Septemberpakket. Dit betreffen verschillende incidentele en structurele aanpassingen van de begroting. Onderdeel van het Septemberpakket is het uittrekken van € 1 mln. voor het ondersteunen van bewoners, ondernemers en organisaties in deze tijd van stijgende energieprijzen en aanhoudende inflatie. Verder wordt voorzien in een vergroting van de capaciteit van de organisatie, die ook nodig is als gevolg van de groei van het aantal inwoners. Daarnaast is een aantal onontkoombare zaken opgenomen, die zijn gerelateerd aan de reguliere taken van de gemeente.
De wijzigingen konden op dat tijdstip niet meer direct in de primaire begroting verwerkt worden. Daarom is ervoor gekozen om in de presentatie hieronder het Septemberpakket wel mee te nemen. Deze regels zijn echter nog niet technisch verwerkt in de tabellen in de rest van de begroting. Dit zal plaatsvinden wanneer de raad de begroting, inclusief het Septemberpakket, heeft vastgesteld. Deze onderwerpen maken daardoor wel integraal onderdeel uit van de begrotingsbehandeling op 8 november 2022.
Een uitsplitsing van de bedragen per programma en verdere toelichting op de verschillende onderwerpen is opgenomen in hoofdstuk 3 bij het onderdeel Overzicht baten en lasten.

Het begrotingsresultaat van de jaren 2023 tot en met 2025 is positief. Het jaar 2026 laat een tekort zien. Een nadere toelichting op de wijzigingen is terug te vinden in de financiële begroting (deel 3), bij het overzicht van baten en laten, kopje toelichting ontwikkeling meerjarenperspectief.  

De onderstaande tabel toont de totalen per programma.

Het is voor de continuïteit van de gemeente van groot belang dat structurele lasten, bijvoorbeeld meerjarige kapitaallasten, worden gedekt door structurele baten, bijvoorbeeld uitkering gemeentefonds.
Onderstaande tabel toont de opbouw van het begrotingssaldo:

We concluderen dat de gemeente Maassluis voor de jaren tot en met 2025 een structureel sluitende begroting kan presenteren.
In 2026 echter slaat dit om van een behoorlijk voordeel naar een flink nadeel, een verschil van ruim € 5 mln. Het tekort ontstaat voor een groot deel als gevolg van de keuzes die het Rijk heeft gemaakt in de voeding van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Het gaat hierbij om het bevriezen van de trap-op-trap-af systematiek vanaf 2026. Daarnaast wordt de zogenoemde opschalingskorting (die tijdelijk is opgeschort) vanaf 2026 weer opgevoerd. Wanneer we deze twee genoemde onderdelen buiten beschouwing zouden laten in 2026 zou deze jaarschijf een positief saldo laten zien van ca. € 2,5 mln.

De provincie Zuid-Holland is de financiële toezichthouder van de gemeente. De meerjarenbegroting dient structureel en reëel sluitend te zijn. Bij een niet sluitende laatste jaarschijf (in dit geval 2026) komt de gemeente - in een normale situatie - onder preventief toezicht te staan. Preventief toezicht houdt in dat de begroting of wijzigingen daarvan vooraf goedkeuring van de toezichthouder moeten krijgen. Daarnaast dient er een herstelplan te worden opgesteld, over hoe en op welke termijn de gemeente de begrotingspositie gaat herstellen.
Echter, gelet op het feit dat heel veel gemeenten te maken hebben met de problemen in 2026, of zoals het ook wordt genoemd ‘het ravijnjaar’, willen wij met het presenteren van een niet-sluitende begroting een signaal afgeven aan de Provincie en het Rijk. Wij gaan nu niet op voorhand bezuinigen om jaarschijf 2026 sluitend te krijgen.